Kenmerk: het Intellectueel Eigendomsrecht is een verzamelbegrip voor al die rechtsregels die zien op de rechten en plichten met betrekking tot producten van denkarbeid en artisticiteit van de mens. Naast het octrooirecht, het merkenrecht, het kwekersrecht, het tekeningen- en modellenrecht, en het handelsnaamrecht - tezamen ook wel bekend als ‘industriële eigendom’- behoort tot de intellectuele eigendom ook het auteursrecht en de naburige rechten.
Tekeningen- en Modellenrecht: als model beschermd is de verschijningsvorm van een op industriële of ambachtelijke wijze vervaardigd voorwerp. Het modellenrecht verbiedt niet het nabootsen van producten van een ander. Nabootsing is in beginsel geoorloofd. Nabootsing wordt echter onrechtmatig indien een derde, zonder aan de deugdelijkheid en bruikbaarheid van een product afbreuk te doen, een andere weg in had kunnen slaan, en door dit na te laten verwarring (bij het grote publiek) sticht. Als zodanig is het modellenrecht dus een verbijzondering van de bescherming op grond van de regels inzake de oneerlijke mededinging.
Octrooirecht: het octrooirecht heeft ten doel, om voor nieuwe uitvindingen die zich lenen voor 'industriële toepassing' - de zogenaamde octrooieerbare uitvindingen - een wettelijk beschermingskader te creëren, en wel in de vorm van een tijdelijk (exclusief) exploitatierecht. Eigenlijk is het octrooirecht meer een recht van de rechthebbende om aan anderen in de landen waar het octrooi geldt te verbieden zijn gepatenteerde uitvinding te exploiteren, behoudens verkregen toestemming. Daarnaast heeft het octrooirecht ten doel om diezelfde uitvindingen toegankelijk te maken voor derden. Hierdoor heeft het octrooirecht dus ook een commercieel en maatschappelijk doel, namelijk het stimuleren van de ontwikkeling van nieuwe toepassingen.
Merkenrecht: het merkenrecht ziet op de bescherming van het onderscheidend karakter van een product of dienst. Middels een merk wordt het (relevante) publiek in staat gesteld het product van de een te onderscheiden van het product van de ander. Het merkenrecht ontstaat door (eerste) registratie van het merk in een nationaal merkenregister of bij een internationaal merkenbureau; het zogenaamde 'depot'. Hoe meer een merk zich weet te onderscheiden, hoe sterker - en dus economisch waardevoller - het is. Dit is de goodwill-functie van het merk.
Handelsnaamrecht: het handelsnaamrecht biedt bescherming inzake het voeren van een (onderscheidende) handelsnaam door een onderneming in een bepaald gebied en wel voor een bepaalde categorie van diensten of waren. De handelsnaambescherming wordt verkregen door het daadwerkelijk voeren van de betreffende naam in het economisch verkeer, en met inschrijving hiervan in het Handelsregister van de Kamer van Koophandel en Fabrieken. Inschrijving van de naam is evenwel geen constitutief vereiste voor de bescherming. De regeling van een en ander is terug te vinden in de Handelsnaamwet.
Auteursrecht: 'Het auteursrecht is het uitsluitend recht van de maker van een werk van letterkunde, wetenschap of kunst, of van diens rechtverkrijgenden, om dit openbaar te maken en te verveelvoudigen, behoudens de beperkingen, bij de wet gesteld (art. 1. Auteurswet 1912). Het auteursrecht ziet echter niet alleen op het recht om zijn werk te exploiteren, maar biedt hem als maker ook zogenaamde 'persoonlijkheidsrechten', zoals het recht op naamsvermelding en het recht zich te verzetten tegen aantasting van het werk. De persoonlijkheidsrechten zijn aan de persoon van de maker gekoppeld; zij blijven aan de maker toebehoren ook nadat deze de exploitatierechten vervreemd heeft. Het recht ontstaat vormvrij door het enkele scheppen van het werk. In tegenstelling tot bijvoorbeeld het octrooirecht is geen aanvraag, publicatie of registratie van het recht vereist. Zelfs de copyright notice is niet vereist voor het ontstaan of handhaven van het auteursrecht.
Naburige Rechten: de Wet op de Naburige Rechten (WNR 1993) regelt de bescherming van de prestaties van uitvoerende kunstenaars, filmproducenten, omroeporganisaties en fonogrammenproducenten. Het hoofddoel van de naburige rechten is om het creatieven en hun producenten/werkgevers mogelijk te maken om financieel te profiteren van de exploitatie van hun prestaties. Is het auteursrecht dus het uitsluitende recht van de maker, het naburige recht ziet op de bescherming van het exploitatierecht van de uitvoerder ervan.